LỊCH SỬ DANH HIỆU VÔ ĐỊCH CỜ VUA THẾ GIỚI

[utan]

.




Lịch sử danh hiệu "Vô địch cờ vua thế giới"
LỊCH SỬ DANH HIỆU VÔ ĐỊCH CỜ VUA THẾ GIỚI

1/ Thời kỳ trước năm 1886
The World Chess Championship (nhà vô địch cờ vua thế giới) – danh hiệu mà bất kỳ một người kỳ thủ cờ Vua chuyên nghiệp ao ước. Xuyên suốt lịch sử hình thành và phát triển của mình, thế giới cờ vua luôn chứng kiến những tài năng thực sự và những trận đấu kinh điển kéo dài hàng tháng trời.

Ở mỗi thời kỳ đều có một kỳ thủ được thế giới xem là mạnh nhất, có thể kể ra như Luis Ramirez de Lucena (năm 1490), Pedro Damiano (thời kỳ năm 1520), Francois-Andre Philidor (thời kỳ 1747 – 1795, cha đẻ của cờ vua hiện đại)…Tuy nhiên, họ vẫn không được xem là nhà vô địch thế giới vì lúc đó chưa tổ chức giải vô địch thế giới.

Huyền thoại Paul Morphy
Trong thập niên năm 1850, một thanh niên trẻ tuổi, người được xem là mạnh nhất nước Mỹ Paul Morphy đã thực hiện một cuộc chinh phạt châu Âu vào năm 1858. Từ Anh, rồi đến Pháp, Đức..liên tiếp những tướng mạnh nhất trong làng cờ vua đều không thể cản nổi bước chân của Morphy, có thể điểm qua những cái tên như Staunton (nhà vô địch Anh) qua 2 ván cờ qua thư tay, Adolf Anderssen (nhà vô địch Đức, được xem là mạnh nhất châu Âu lúc bấy giờ), Gavrise (nhà vô địch Pháp)..Những chiến thắng này đã làm cho châu Âu rung động.. Sau chuyến chinh phục Châu Âu, Morphy quyết định trở về quê hương năm 1859. Cảm thấy không có đối thủ, Morphy đã tuyên bố giải nghệ vào năm 1862. Điều này để lại một khoảng trống lớn cho làng cờ thế giới..và câu hỏi “vậy ai là kỳ thủ mạnh nhất thế giới đây?” tiếp tục là câu hỏi không có lời giải suốt một quãng thời gian dài.
Tuy vậy, làng cờ thế giới cũng không phải mong chờ lâu, một kỳ thủ đến từ nước Áo với phong cách tấn công mạnh mẽ đã nhanh chóng chinh phục những người yêu cờ vua. Người ấy không ai khác chính là Wilhelm Steinitz. Người được mọi người đặt cho biệt danh là “Morphy nước Áo”. Adolf Anderssen - tinh hoa của làng cờ vua châu Âu, sau khi để thua trước Paul Morphy , ông cũng để thua nốt trước Steinitz này trong trận đấu năm 1866...
Năm 1870, một người Ba Lan nhập cư đến Anh tên là Johannes Zukertort đã gây một sự ngạc nhiên lớn. Nhiều người tin rằng Zukertort vượt qua được Steinitz. Điều này lại càng được củng cố khi tại giải London năm 1883, ông hạ knock-out hầu hết các tay cờ hàng đầu thế giới và vô địch giải này với 3 điểm cách biệt so với người xếp thứ hai là Steinitz.

Vậy, giữa Johannes Zukertort và Wilhelm Steinitz, ai mới là SỐ 1?
Năm 1884, huyền thoại Paul Morphy qua đời. Hai năm sau (năm 1886), diễn ra một trận đấu quan trọng trong lịch sử cờ Vua thề giới. Theo giới chuyên môn, trận đấu giữa 2 kỳ thủ hàng đầu Châu Âu thời bấy giờ, Wilhelm Steinitz và Johann Zukertort vào năm 1886 được xem là trận đấu chính thức đầu tiên tranh chức vô địch của làng cờ Vua thế giới. Trận đấu được nhiều người hâm mô cờ vua chờ đợi bao năm đã diễn ra tại New York, St. Louis và New Orleans. Sau 5 ván đầu Zukertort dẫn Steinitz với tỉ số 4-1, nhưng sau đó với bản lĩnh của mình Steinitz đã thắng lại với tỉ số 12,5-7,5 (10 thắng, 5 hòa và 5 thua) chính thức trở thành nhà vô địch cờ vua thế giới.

Trận đấu này mặc dù không được sự che chở, ủng hộ của bất kỳ tổ chức chính trị nào nhưng sau trận đấu này, nó đã mở ra một truyền thống về việc tổ chức 1 trận đấu tranh ngôi vô địch thế giới cho những năm sau:
- Đây là một trận đấu kéo dài (thường thì 10-20 ván)
- Người chiến thắng sẽ sở hữu danh hiệu “Nhà vô địch cờ vua thế giới”
- Danh hiệu này chỉ dành riêng cho nhà vô địch tại thời điểm đó.
- Những nhà vô địch chỉ để mất danh hiệu khi để thua người thách thức, hoặc do giải nghệ hoặc mất.
- Theo thời gian, nhà vô địch phải có nghĩa vụ chống lại mọi thách thức của các đối thủ.
__________________
Email: cxq@clubxiangqi.org

thay đổi nội dung bởi: Hag0n, 04-05-2011 lúc 07:34 PM

The Following 4 Users Say Thank You to CXQ For This Useful Post: Remove Your Thanks
Congaco_H1R5 (02-05-2011), Hag0n (02-05-2011), utan_utan (24-05-2011), zzz (02-05-2011)
#2 (permalink)
02-05-2011, 08:29 PM

CXQ
Moderator

Tham gia ngày: Dec 2009
Đến từ: HCM
Bài gởi: 1,647
Thanks: 1,473
Thanked 4,006 Times in 785 Posts


II/Thời kỳ từ năm 1886-1943:
1. Wilhelm Steinitz - nhà vô địch cờ vua thế giới thứ I (thống trị từ 1886–1894)
Bắt đầu từ Wilhelm Steinitz, danh hiệu “World Chess Championship" tiếp tục truyền lại cho những người kế thừa nó như ngoạn đuốc Olympic.

Năm 1889, theo điều lệ lúc đó, nhà vô địch sẽ phải thách đấu với 1 người mà ông xem là giỏi nhất để tranh chức vô địch. Và Steinitz thách đấu với Chigorin cho chức vô địch thế giới của mình. Ông thắng 10, hòa 1 và thua 6, tiếp tục giữ chức vô địch. 1892, ông gặp lại Chigorin một lần nữa và tiếp tục thắng với tỉ số 12.5 – 10.5 và đó cũng là lần cuối Steinitz giữ chức vô địch cho đến khi gặp Lasker năm 1894.

2. Lasker, nhà vô địch cờ vua thế giới thứ II (thống trị từ 1894–1918)
Lasker là một nhà toán học, triết học người Đức. Năm 1894, loạt trận đấu thách thức danh hiệu vô địch cờ vua thế giới giữa Lasker và Steinitz diễn ra tại New York, Philadelphia, and Montreal (Mỹ). Với 10 thắng, 5 thua, 4 hòa, Lasker đã chính thức là nhà vô địch thế giới lần 2. Năm 1896–1897, 2 người tái đấu và Lasker vẫn là người chiến thắng (với tỉ số 10 thắng, 5 hòa, 2 thua).

3. José Raúl Capablanca – nhà vô địch cờ vua thế giới thứ III (thống trị từ 1921-1946)
Từ khi lên ngôi vô địch năm 1894, Lasker luôn nhận được lời thách thức của không biết bao nhiêu tay cờ sừng sỏ thế giới và Lasker luôn biết trị những “phần tử nổi dậy” này. Có thể kể đến những cái tên như Frank Marshall, Siegbert Tarrasch, Dawid Janowski.

Năm 1911, Lasker nhận lời thách đấu của anh thiên tài cờ Vua Cuba, Jose José Raúl Capablanca. Tuy nhiên, những điều khoản mà Lasker đưa ra rất bất hợp lý (như chi phí cho trận đấu lớn, thể thức thi đấu cho một trận thì ngắn, 12 moves/hour, nhưng kéo dài đến 30 ván, đấu trong 6 tháng) và trận đấu tưởng chừng như không diễn ra. Thế nhưng, vào năm 1914, tại St. Petersburg tourament, Capablanca đã đề xuất các điều khoản mới và Lasker đã chấp nhận. Năm 1920, Lasker bất ngờ tuyên bố từ bỏ danh hiệu mà mình đang sở hữu cho Capablanca. Lasker có nói thế này: “You have earned the title not by the formality of a challenge, but by your brilliant mastery”, tức là “bạn đã có được danh hiệu này bằng thực lực của mình chứ không phải bằng những điều khoản thi đấu”. Tuy nhiên, điều này làm động chạm đến lòng tự trọng của Capablanca và Capablanca muốn có một trận đấu thật sự để tranh tài cao thấp.

Ngày 15/3 & 28/4/1920, trận đấu giữa José Raúl Capablanca và Lasker đã diễn ra. 4 ván đầu kết thúc với tỉ số hòa, ván 5 Capablanca thắng, 4 ván tiếp theo lại hòa, ván 10,11 Capablanca lại thắng, 2 ván tiếp theo lại hòa, ván 14 Capablanca lại thắng (tỉ số lúc này là 4-0). Cảm thấy sức khỏe không đảm bảo, Lasker chấp nhận dừng thi đấu, điều này đồng nghĩa với chấp nhận thua cuộc. Từ đây, Capablanca chính thức trở thành nhà vô địch thứ 3 thống trị làng cờ vua thế giới.

Lên ngôi vô địch không lâu, Capablanca đưa ra nguyên tắc Luân Đôn (London Rules): người nào thắng 6 ván đầu tiên xem như thắng trận, một ván kéo dài tối đa 5h; phải hoàn thành 40 nước/2 tiếng rưỡi; nhà vô địch có quyền quyết định ngày diễn ra trận đấu; lệ phí tối thiểu cho người thách thức là 10.000 USD (con số này tương đương với 346.000 USD năm 2006) với 20% số tiền dành cho nhà tổ chức, 60% cho người chiến thắng, 40% cho người thua cuộc. Những tên tuổi như Rubinstein, Bogoljubow, Nimzowitsch không thể hạ nổi được tượng đài Capablanca.

4. Alexander Alekhine - nhà vô địch cờ vua thế giới thứ IV (1927-1935) và VI (1937-1946)
Đến năm 1927, Alekhin đã phế truất ngôi vương của Capablanca tại Buenos Aires (Argentina) trong một trận đấu được xem là dài nhất trong lịch sử cờ vua (16-29/11/1927).
Để có tiền chi trả cho trận đấu với “bão biển vùng Caribe” Capablaca, Alekhin đã phải “cày ải” ở các giải lớn nhỏ suốt từ năm 1921 đến năm 1927.

Trong những lần gặp nhau tại 4 giải trước đó, phần thắng nghiêng hẳn về Capablaca (với kết quả +5 -0 =7 tức 5 thắng, 0 thua, 7 hòa). Tuy nhiên, ở lần này thi khác. Alekhin đã thi đấu cực kỳ xuất sắc, sau 34 ván tranh tài quyết liệt, Alekhin đã giành chiến thắng chung cuộc với tỉ số 6-3 (25 ván còn lại kết thúc với tỉ số hòa). Chính thức trở thành nhà vô địch cờ Vua thế giới lần IV. Có một đặc điểm là thế trận mở Gambit Hậu đã xuất hiện trong các ván đấu giữa 2 đối thủ.

Đầu những năm 1930, ông có rất nhiều thành công, tuy nhiên thời gian sau đó ông không đạt được giải nào, ông đổ lỗi cho chứng nghiện rượu là nguyên nhân làm ông giảm phong độ.
Keres, Fine, và Botvinnik cũng đã từng đưa ra lời đề nghị thách đấu với Alekhin nhưng đã không diễn ra bởi sự bùng nổ của thế chiến thứ II (1939-1945).

5. Max Euwe – nhà vô địch cờ vua thế giới lần V (1935-1937)
Năm 1935, Alekhin đã không ngờ mình bị đánh bại bởi tay cờ tay nghiệp dư người Hà Lan có cái tên rất khó đọc là Max Euwe. Sau 30 ván, Euwe giành chiến thắng với tỉ số nhỉnh hơn Alekhin 1 tí (9 win, 13 draw, 8 lose). Đoạt ngôi vương từ Alekhin, Euwe chính thức trở thành nhà vô địch cờ vua thế giới thứ 5.

Tháng 10,11/1937, trận tái đấu giữa Alekhin và Max Euwe lại diễn ra tại Hà Lan. Lần này, với việc chuẩn bị chu đáo và không dám đánh giá thấp đối thủ, Alekhin đã đòi lại được món nợ 2 năm trước với chiến thắng 6-0 (+10 -4 =11: thắng 10, thua 4, hòa 11). Như vậy, Alekhin đã lấy lại được danh hiệu cao quý mà mình đã bị mất 2 năm trước.

Sau trận tái đấu này, Euwe đã viết về đối thủ của mình với sự ngưỡng mộ tuyệt vời: “kỹ thuật hoàn hảo, kỹ năng cờ tàn của ông ấy thật cao siêu, ông ấy có những nước đi táo bạo và đầy bất ngờ...”
Đây cũng là trận đấu tranh danh hiệu cuối cùng của Alekhin. Ông nắm giữ danh hiệu cho đến khi mất (1946).

*Trong suốt từ năm 1886 đến năm 1946, nhà vô địch có quyền đặt ra một yêu cầu dành cho những ai thách thức mình. Thường thì một trận đấu muốn diễn ra, người thách thức phải trả một số tiền khá lớn, điều này phải có sự hậu thuẫn rất lớn của 1 đại gia nào đó. Ngoài ra, việc thi đấu theo thể thức nào (đấu tại địa điểm nào, đấu đường trường hay sao, thắng mấy ván thì được xem là thắng tuyệt đối..).
__________________
Email: cxq@clubxiangqi.org

thay đổi nội dung bởi: Hag0n, 04-05-2011 lúc 07:31 PM



III/ Thời kỳ 1963 -1993
http://en.wikipedia.org/wiki/World_Chess_Championship

Tigran Petrosian - nhà vô địch cờ vua thế giới thứ 9 (1963–1969)
Boris Spassky - nhà vô địch cờ vua thế giới thứ 10 (1969–1972)
Bobby Fischer - nhà vô địch cờ vua thế giới thứ 11 (1972–1975)
Anatoly Karpov - nhà vô địch cờ vua thế giới thứ 12 (1975–1985)
Garry Kasparov- nhà vô địch cờ vua thế giới thứ 13 (1985–1993)

V/ Cái chết của Alekhine và sự hồi sinh của the FIDE (1948)
1/ Sự thành lập FIDE:
FIDE – tên viết tắt của Liên đoàn cờ Vua thế giới. Phương châm hoạt động của FIDE là Gens una sumus (We are one people). Chính thức được thành lập vào năm 1948. Tuy nhiên, từ năm 1921, FIDE đã được thành lập rồi. Nếu như không có cái chết bất ngờ của đương kim vô địch thế giới Alexander Alekhine thì có lẽ FIDE vẫn chìm trong bóng tối u ám. Chúng ta có thể điểm lại những cột mốc phát triển của FIDE như sau:

- Tháng 4/1914, một hội nghị tại St. Petersburg (Xô Viết) nhằm thống nhất một tổ chức cờ Vua quốc tế. Tiếp theo, vào tháng 7/1914, trong suốt giải Mannheim (một giải quốc tế có tầm vóc & uy tín lớn), nỗ lực hợp nhất để thành lập một tổ chức cờ Vua hùng mạnh tiếp tục được thảo luận…thế nhưng tất cả nỗ lực đã phải dừng lại bởi sự bùng nổ của thế chiến lần I (1914-1918).
- Năm 1920, tại giải Gothenburg (Đức), ý tưởng về việc thành lập FIDE vẫn được đem ra thảo luận. Ngày 20/7/1924, tại giải Paris mở rộng, các kỳ thủ tham dự đã nhất trí về việc thành lập FIDE. Trong những năm đầu, FIDE hoạt động kém hiệu quả do nhận được ít tài trợ, quyền lực ít.
- Năm 1925, 1926: diễn ra Đại hội FIDE và với mong muốn được quản lý giải vô địch quốc tế. Hầu hết thành viên hài lòng với quy tắc “London Rules”.
- Thời gian từ năm 1927-1939: FIDE ít hoạt động, đôi lúc như bị lãng quên.
- Năm 1939: FIDE đột nhiên hoạt động trở lại. Những nhà quản lý FIDE đề xuất 1 giải đấu cho danh hiêu vô địch thế giới, kế hoạch thành công.
- Năm 1948, kế hoạch tổ chứ giải Vô địch cờ vua thế giới thành công với chức vô địch thuộc về Mikhail Botvinnik và kể từ đây FIDE thiết lập 1 hệ thống giải vô địch thế giới.

2/ FIDE World Championships
Sau khi Liên đoàn cờ vua thế giới (FIDE) được thành lập năm 1948, kể từ đó đến năm 1993, danh hiệu vô địch do FIDE quản lý. Năm 1993 có một sự kiện mà FIDE rất đau đầu, đó là việc đương kim vô địch thế giới Garry Kasparov có những bất đồng với FIDE và tách ra khỏi FIDE. Nguyên nhân là do Kasparov không hài lòng với FIDE trong việc đấu thầu chọn Website cho các trận đấu và việc FIDE cắt giảm 20% quỹ giải thưởng. Kể từ đó, thế giới cờ vua phân chia thành 2 thái cực:
- Thái cực cũ do FIDE quản lý.
- Thái cực mới do Kasparov lập ra với tên gọi Hiệp hội cờ chuyên nghiệp (PCA - Professional Chess Association).
Năm 1993, Kasparov tổ chức trận so tài tranh giải vô địch thế giới. Trong trận này, anh đã đánh bại Đại kiện tường cờ vua người Anh Nigel Short. Cùng lúc đó, FIDE tổ chức trận đấu tranh giải vô địch chính thức của họ. Anatoly Karpov đã chiến thắng trước Jan Timman. Do đó, cả Kasparov và Karpov đều tự cho là giành danh hiệu quán quân cờ vua thế giới. Năm 1995, Kasparov đánh bại ngôi sao đang nổi người Ấn Độ Viswanathan Anand. Anh nổi tiếng về việc có lối chơi theo kiểu trực giác kỳ lạ và nhìn bàn cờ nhanh như chớp.

Nguồn-thanglongkydao.com